ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻ ԵՎ ԲՆԱԿԱՆ ՊԱՇԱՐՆԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻ ԵՎ ԲՆԱԿԱՆ ՊԱՇԱՐՆԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ
ԱԷՄԳ-ի OSART հանձնախումբն ամփոփեց ՀԱԷԿ-ում ստուգումների արդյունքները
Մայիսի 16-ից ՀԱԷԿ-ում ուսումնասիրություններ էր անցկացնում ԱԷՄԳ-ի հովանավորությամբ գործող OSART հանձնախումբը:
Ինչպես տեղեկացրել էինք, OSART-ը Հայաստան էր ժամանել ՀԱԷԿ-ի շահագործման անվտանգության վիճակը ստուգելու նպատակով:
Երկշաբաթյա աշխատանքից հետո OSART հանձնախմբի ղեկավար Գաբոր Վամոշը, ՀԱԷԿ-ի տնօրեն Գագիկ Մարկոսյանը, ՀՀ կառավարությանը կից միջուկային անվտանգության կարգավորման պետական կոմիտեի նախագահ Աշոտ Մարտիրոսյանը հանդես եկան մամլո ասուլիսով և պատասխանեցին լրագրողների հարցերին:
Մասնավորապես Գաբոր Վամոշը հանրությանը ներկայացրեց OSART-ի ստուգումների արդյունքներն ու գնահատականները:
Ստորև ներկայացնում ենք OSART-ի մամլո հաղորդագրությունն ամբողջությամբ.
Մամլո հաղորդագրություն
Ատոմային Էներգիայի Միջազգային Գործակալության (ԱԷՄԳ) ղեկավարությամբ միջուկային տեղակայանքների անվտանգության գծով փորձագետների միջազգային խումբն անցկացրեց Մեծամոր քաղաքից ոչ հեռու գտնվող Հայկական Ատոմային Էլեկտրակայանի (ՀԱԷԿ) ստուգում` գնահատելու անվտանգության ապահովմանն ուղղված գործունեությունը, և նշեց որոշ դրական միջոցառումներ, ինչպես նաև դրանք ամրապնդելու մի շարք հանձնարարականներ:
Հայաստանի Կառավարության խնդրանքով ԱԷՄԳ-ը կազմեց փորձագետների միջազգային խումբ` ՀԱԷԿ-ի շահագործման անվտանգությունը ստուգելու նպատակով (OSART առաքելություն): ԱԷՄԳ` Միջուկային տեղակայանքների անվտանգության և պաշտպանության ստորաբաժանման ղեկավարությամբ 2011թ. մայիսի 16-ից հունիսի 2-ը OSART խումբն իրականացրեց շահագործման անվտանգության մանրամասն ստուգում: Խմբի կազմում ընդգրկվել են փորձագետներ Ֆինլանդիայից, Ֆրանսիայից, Լիտվայից, Հունգարիայից, Նիդերլանդներից, Սլովակիայից, Մեծ Բրիտանիայից, ԱՄՆ-ից, ԵՀ-ից և ԱԷՄԳ-ից:
OSART առաքելությունը ստեղծվել է շահագործման անվտանգության համար կարևոր ծրագրերի և միջոցառումների ստուգման նպատակով: Այն չի հանդիսանում ոչ վերահսկող ստուգում, ոչ նախագծի գնահատում. այն չի փոխարինում կայանի անվտանգության ընդհանուր վիճակի համալիր ստուգումը: 2010թ. հունիսին ատոմային էլեկտրակայանների շահագործման անվտանգությանը նվիրված Միջազգային Կոֆերանսի մասնակից փորձագետները դիտարկեցին OSART ծրագրի փորձը և հանգեցին հետևյալ եզրակացությանը`
Բարձր է գնահատվում միջազգային միջուկային հանրության հանդեպ Հայաստանի թափանցիկ գործելակերպը և նրա պատրաստակամությունը հրավիրելու անվտանգությունը ստուգող ԱԷՄԳ առաքելություններ` գործունեությունը միջազգային գնահատման ներկայացնելու նպատակով: ՀԱԷԿ-ում անցկացված ԱԷՄԳ ստուգումների թվում են` 2003թ. նախագծային անվտանգության ստուգման առաքելությունը, 2007թ. անվտանգության հավանականային վերլուծության ստուգումը, 2009թ. սեյսմիկ անվտանգության գնահատումը:
ՀԱԷԿ-ում խումբն անցկացրեց կայանի շահագործման անվտանգության համար կարևոր ասպեկտների մանրամասն ստուգում, որոնք հիմնականում վերահսկվում են կայանի ղեկավարության կողմից: Ստուգման եզրակացությունները հիմնված են ԱԷՄԳ անվտանգության ստանդարտների և միջազգային հանրության կողմից ընդունված դրական փորձի վրա:
Ստուգումն ընդգրկել է այնպիսի ուղղություններ, ինչպիսիք են` կառավարում և կազմակերպական կառուցվածք, ուսուցում, շահագործում, տեխնիկական սպասարկում, տեխնիկական աջակցություն, շահագործման փորձ, ռադիացիոն պաշտպանություն և անցում շահագործման փուլից շահագործումից դուրս բերելու փուլ:
OSART խումբը հայտնաբերեց դրական փորձի օրինակներ, որոնք կհաղորդվեն բնագավառի մյուս ներկայացուցիչներին` դրանց կիրառումը դիտարկելու նպատակով: Օրինակների թվում են`
Խումբը ներկայացրեց հանդձնարարականներ և առաջարկներ այն ուղղություների վերաբերյալ, որտեղ հնարավոր է Հայկական ԱԷԿ-ի շահագործման անվտանգության բարելավում: Օրինակների թվում են`
ՀԱԷԿ-ի ղեկավարությունը հաստատակամություն հայտնեց շտկելու բարելավման կարիք ունեցող բոլոր բնագավառները և ԱԷՄԳ հարցում ներկայացրեց տրված հանձնարարականների կատարման ստուգման նպատակով մոտավորապես 18 ամիս անց առաքելություն կազմակերպելու համար:
Խումբը կայանի ղեկավարությանը ներկայացրեց իր հանձնարարականների, առաջարկների և դրական փորձի նախնական տարբերակը «Տեխնիկական գրառումների» տեսքով ` հիմնավորված դիտողություններ ներկայացնելու համար:
Տեխնիկական գրառումները կդիտարկվեն ԱԷՄԳ գրասենյակում` հաշվի առնելով
ՀԱԷԿ-ի և ՀՀ Միջուկային Անվտանգության Կարգավորման Պետական Կոմիտեի կողմից ներկայացված բոլոր դիտողությունները: Վերջնական հաշվետվությունը կներկայացվի Հայաստանի Կառավարությանը երեք ամսվա ընթացքում:
Սա 161-րդ առաքելությունն է, որն անցկացվել է 1982 թվականից գործող OSART ծրագրի շրջանակներում: